VÜCUTTA KAŞINTI

Sağlıklı bir insan, günde yaklaşık 100 kez kaşınır. Doğal bir dürtü olan kaşıntı, çoğunlukla vücuda temas eden böcek ve bitkileri uzaklaştırmak, toksik maddelere karşı bağışıklık sisteminin histamin salgılamasını tetiklemek için oluşur. Esneme gibi bulaşıcı olduğu düşünülen kaşıntı, bazı durumlarda rahatsız edici bir cilt sağlığı sorununa dönüşebilir.

Tıp dilinde pruritus olarak adlandırılan kaşıntı, vücudun belirli bölgelerinde olabileceği gibi tüm vücutta da görülebilir. Cildin nem düzeyini korumak, uygun olmayan kozmetik ürünlerden uzak durmak ve doğal kumaşlardan yapılmış kıyafetler giymek, vücutta kaşıntı hissinin azaltılmasında etkilidir.

Uykusuzluk ve huzursuzluk gibi sonuçlar doğurabilen kaşıntı, deri hastalıkları, alerji ve hormonal değişimlerin yanı sıra immün sistem, böbrek, karaciğer ve tiroit bezi hastalıkları gibi ciddi sağlık problemlerinden de kaynaklanabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarma gibi reaksiyonların şiddeti ve bulunduğu bölge, kaşıntının oluşum sebebi hakkında kısmen bilgi verebilir. Ancak uzman bir hekime muayene olmak ve gerektiğinde ek tetkikler yaptırmak, kaşıntının neden kaynaklandığını öğrenmek ve tedavi olmak için son derece önemlidir. " Vücutta kaşıntı neden olur?" sorusunu yanıtlamadan önce "Kaşıntı nedir?" bunu iyi anlamak gerekir.

Vücutta kaşıntı nedir?

Vücudun tamamında ya da bir bölümünde hissedilebilen kaşıntı, herkeste görülebilen bir histir. Bazı durumlarda en az ağrı kadar rahatsız edici boyuta ulaşabilen kaşıntı, pek çok sağlık probleminden kaynaklanabilir. Kaşıntının kontrol altına alınmaması, altta yatan hastalığın ilerlemesine, cilt problemlerine, uykusuzluğa ve hatta depresyona bile yol açabilir. Kişinin hayat kalitesinin son derece düşmesine ve bazı durumlarda kişinin kendisini sosyal hayattan soyutlamasına neden olabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarma şeklinde de görülebilen bu durum, vücudun hemen her yerinde oluşabilir. Vücutta kaşıntı ve kabarcıklar, deri hastalıklarının yanı sıra böcek sokması, stres, alerji, parazit, mantar, kansızlık, diyabet, kanser, kan hastalıkları ve ilaç yan etkileri gibi geniş bir yelpazede bulunan rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.

Vücutta kaşıntı hangi hastalıkların işaretçisidir?

Kaşıntı, vücudun tümünde olabileceği gibi yalnızca belirli bölgelerde de olabilir. Bu durum psikolojik olabileceği gibi bazı hastalıkların semptomu olarak da ortaya çıkabilir. Kaşıntının artış ya da azalma gösterdiği durumlardaki farklılık, bazı hastalıkların belirtisi olarak görülse de bu bilgi, başlı başına yeterli değildir. Kaşıntının nedeninin tam olarak anlaşılması için hekime başvurulmalıdır. Hekim öncelikle hastanın öyküsünü dinler ve ardından fizik muayenesini yapar. Gerekli gördüğünde bazı laboratuvar tahlilleri ile kaşıntıya neden olan hastalığın tanısını netleştirir. Ön tanıya yardımcı olabilecek vücut kaşıntılarının bir bölümü şu şekildedir:

• Gece Artan Kaşıntı: Gece yatağa yatıldığında ya da uyku sırasında artış gösteren kaşıntı, çoğunlukla deri ve parazit enfeksiyonlarını işaret eder. Ayrıca yatak, yastık ve yorgan gibi tekstil ürünlerinin fazla deterjanla yıkanması ya da iyi durulanmamasına bağlı olarak alerjik bir reaksiyon da olabilir. Bazı kumaş türleri de cildi tahriş ederek kaşıntı hissinin artmasına neden olabilir.
• Kaşıntı ve Artan Su Tüketimi: Kaşıntıya eşlik eden aşırı su tüketimi ve normalden fazla idrara çıkma gibi şikayetler, diyabet hastalığından kaynaklanabilir.
• Kaşıntı ve Kilo Kaybı: Belirgin bir şekilde kilo kaybının yaşandığı, deri renginde farklılıkların gözlendiği ve kaşıntı hissinin arttığı durumlarda kanser şüphesi göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak net teşhis için sağlık taramalarının yapılması gerekir.
• Kaşıntı ve Çarpıntı: Kişinin normalden fazla kaşınmasına eşlik eden çarpıntı ya da saç dökülmesi varsa hipotiroidi hastalığı göz önünde bulundurulmalıdır. Kaşıntının sebebi, tiroit bezinin fazla çalışmasına bağlı olarak kan düzeyinde TSH hormonunun çok fazla bulunması olabilir.
• Kaşıntı ve Cilt Renginde Değişim: Deri ve gözlerde sararma, idrar renginde koyuluk, şişkinlik, karın ağrısı ve kaşıntı, karaciğer hastalıkların belirtisi olabilir.
• Kaşıntı ve Hâlsizlik: Yorgunluk ve hâlsizlik gibi belirtilerin varlığında hipotiroididen şüphelenilir.
• Kaşıntı ve Kırmızı Lekeler: Cilt yüzeyinde kabarıklık şeklinde oluşan kızarıklıklar ve kaşıntı, halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker hastalığının işaretçisi olabilir.

Vücutta kaşıntı nedenleri

Vücutta kaşıntı pek çok farklı sebepten dolayı oluşabilir. Dermatolojik hastalıklar ya da farklı bir deyişle cilt hastalıkları, iç hastalıkları, alerji ve bazı ilaçların yan etkileri, vücutta kaşıntı nedenleri arasında geniş yer bulur. Sıkıntı ve strese bağlı olarak görülen kaşıntı, vücudun belirli bölgelerinde olabileceği gibi vücut genelinde de görülebilir. Kaşıntıya neden olan dermatolojik hastalıklar ve iç hastalıklarının bir bölümü şu şekilde sıralanabilir:

DERMATOLOJİK HASTALIKLAR

Cilt hastalıkları, yaygın olarak kaşıntı şikayetine yol açar. Kişiye son derece rahatsızlık veren bu durum, kişinin hayat kalitesini belirgin ölçüde düşürürken, sosyal hayatını da etkiler. Kaşıntının eşlik ettiği dermatolojik hastalıkların bazıları şunlardır:

• Cilt Kuruluğu: Cilt yüzeyinde pullanma, çatlama ve kaşıntıya yol açan cilt kuruluğu, vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Genellikle el, kol ve bacaklarda görülür. Hava şartları, aşırı sıcak suyla yıkanmak, yetersiz sıvı alımı ve bazı ilaçlar cildin kurumasına yol açabilir. 40 yaşını aşmış kişilerin yarısında görülen cilt kuruluğunu önlemek için sıvı alımının arttırılması, kışın cildi soğuktan korumak, sabun türünü değiştirmek ve nemlendirici ürünler kullanmak önerilebilir.
• Egzama: Dermatit olarak da bilinen ve cilt üzerinde iltihaplı kabarcıklara neden olan hastalık, kaşıntı, cilt kuruluğu ve döküntüyle karakterizedir. Klinik muayene ile tanısı konan egzama, kronik seyirlidir.
• Uyuz: Deri altına yerleşen bir tür akar olan Sarcoptes scabiei, özellikle geceleri artış gösteren şiddetli kaşıntıya yol açar. Sivilce benzeri kabarcık ve cilt döküntüsü de görülebilir. Kaşıntı genellikle parmak araları, diz ve dirsek derisinin kıvrım yaptığı yerlerde yoğundur. Bulaşıcı olan bu hastalığın tedavisi, losyon ve krem türü ilaçlarla yapılır.

İÇ HASTALIKLARI

Vitamin ve demir eksikliğinin yanı sıra dahiliye bölümü hastalıklarının da bir bölümü, vücutta kaşıntıya neden olur. Kan hastalıklarının bir bölümü ve paraziter hastalıklar da kaşıntıya neden olabilir. Yaygın olarak kaşıntıya neden olan rahatsızlıkların bir bölümü şöyledir:

• Böbrek Yetmezliği: Ciltte kalıcı kaşıntı ve kuruluğa neden olan böbrek yetmezliği, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, hipertansiyon ve iştah kaybı gibi belirtiler gösterir. Böbrek fonksiyonlarının kaybedilmesi olarak da tanımlanan hastalığın pek çok nedeni bulunur.
• Sarılık: Göz ve ciltte sararma ile karakterizedir. Belirtileri arasında hâlsizlik, ateş ve kaşıntı gibi şikayetler yer alır. Tedavisi, altta yatan hastalığa bağlı olarak farklılık gösterir.
• Siroz: Kronik karaciğer hastalığı olarak da bilinen siroz, karaciğerin yapısal fonksiyonlarının bozulması ile oluşan, karaciğerin sertleşmesine ve küçülmesine neden olan bir hastalıktır. Hâlsizlik, kilo kaybı, sarılık ve kaşıntı ile karakterizedir. Tedavisi, hastalığın evresine göre farklı şekillerde yapılır.

Vücutta kaşıntı nasıl tedavi edilir?

Kişinin hayat kalitesinin son derece düşmesine neden olan rahatsızlıklardan biri olan vücutta kaşıntı, altta yatan ve kaşınmaya sebep olan hastalığın tedavi edilmesiyle ortadan kalkar. Bu yüzden kaşıntı şikayeti olan kişilerin, uzman bir hekime başvurması son derece önemlidir. Hekim, hastanın anamnezini aldıktan sonra fizik muayenesini yapar. Gerekli gördüğünde ek tetkikler ile kaşıntıya neden olan hastalığın tanısını koyar ve tedavi düzenler. Sıklıkla sorulan "Vücutta kaşıntı nasıl geçer?" sorusunun yanıtı bu şekilde verilebilir.

Eğer sizin de vücudunuzun belli bir bölümü ya da tamamı kaşınıyorsa, sağlık kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.

Kaşıntının komplikasyonları var mıdır?

Cilt kaşıntıları uzun sürdüğünde (altı haftadan fazla) yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenir. Bunun en önemli nedenleri ise bu kaşıntıların uykuyu bölerek uyku kalitesini azaltması endişe ve strese neden olmasıdır. Bunun dışında aynı noktayı devamlı olarak kaşımak teni tahriş ederek yaralanmalara neden olacaktır. Yaraların kaşınmasıyla enfeksiyon gözlenebilir ve skar (iz) kalabilir.

Kaşıntının teşhisi nasıl yapılır?

Bazı durumlarda kaşıntının nedenini bulmak zaman alabilir. Hekiminiz kaşıntınızın nedeni bulmak için fizik muayene ve tıbbi geçmiş haricinde gerekli gördüğü takdirde aşağıda sıralanan testleri de ister.

• Kan testi: Tam kan sayımı, demir eksikliği gibi kaşıntıya neden olan bir durumu ortaya çıkarabilir.
• Karaciğer ve böbrek fonksiyon ve tiroid testleri: Hipertiroidizm gibi tiroid bozuklukları gibi karaciğer veya böbrek sorunları da kaşıntıya neden olabilir.
• Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni kaşıntılı ciltle birlikte ilerleyebilen genişlemiş lenf düğümleri olup olmadığını gösterebilir.

Alerjik kaşıntıya ne iyi gelir?

Kan testleri ve gerekli görülen diğer testler uygulandıktan sonra kaşıntının nedeninin alerjik olduğu belirlenirse, alerji semptomlarını azaltmaya yarayan antihistaminik denen bir ilaç reçetelenir. Bazı alerji ilaçlarının uyku yapabilmesi olasılığından dolayı bu ilaçlar gece yatmadan alınır. Alerjik durumlarda kaşıntı sadece bir noktada ise ve o noktada yara oluşmaya başlamışsa, hekim gerekli gördüğü takdirde (topikal) sürülebilen ilaçlar da (krem, merhem, losyon) reçeteleyebilir.

Göz kaşıntısına ne iyi gelir?

Gözdeki kaşıntı birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunlardan en sık gözlenenleri alerji ve enfeksiyonlardır. Gözlerdeki kaşıntı göz doktorundan alınan reçetelerle tedavi edilir. Kaşıntının nedenini bilmeden kendi kendinize tedavi etmeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir.  

Vücuttaki kaşıntıya ne iyi gelir?

Kaşıntılı cildi tedavi etmek için öncelikle kaşıntının nedeninin bulunması gerekir. Vücuttaki kaşıntıların rahatlaması için genel olarak reçetelen ilaç grupları aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Kortikosteroid kremleri ve merhemleri: Kaşıntılı ve kırmızı ciltlerde hekim gerekli gördüğü takdirde, kortikosteroid içeren bir krem ​​veya merhem reçeteleyebilir.
• Diğer kremler ve merhemler: Cilde uygulanan diğer tedaviler arasında kalsinörin inhibitörleri bulunur. Bunun yanında topikal anestezikler, kapsaisin ve doksepin ile rahatlama hissi duyulur.
• Oral ilaçlar: Fluoksetin ve sertralin etken maddelerini içeren, seçici serotonin geri alım inhibitörleri adı verilen antidepresanlar, bazı kronik kaşıntı tiplerini hafifletmede yardımcı olabilir. Kaşıntının stresle birlikte arttığı durumlarda hekim tarafından tavsiye edilebilir.
• Işık tedavisi (fototerapi): Fototerapi cildi özel bir ışığa maruz bırakarak tedavi etmeyi amaçlar. Kaşıntı kontrol altına alınana kadar çoklu seanslar programlanabilir.