Genel Tanıtım

Ayaklarda kaşıntı ve parlak kırmızı döküntülere neden olan bir mantar enfeksiyonudur. Soyulma, kızarıklık, kaşınma, yanma, su toplama ve yaralara neden olur.  Ayak mantar enfeksiyonu sık görülen ve aynı zamanda bulaşıcı olan bir deri hastalığıdır. En sık genç ve erişkin erkeklerde rastlanılan bu durum, kadınlarda ve 12 yaş altı çocuklarda da görülebilmektedir. Ayak mantarının tetikleyici faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

• Nemli ve sıcak ortamlar
• Duştan sonra ayakları kurutmamak
• Sıkı, kapalı ayakkabı giymek
• Halka açık havuzlarda ve soyunma odalarında koruyucu ayakkabı giyilmemesi
• Kuaför salonlarında ortak kullanılan pedikür seti gibi araçlar
• Bağışıklığın düşük olması
• Diyabetli kişiler

Türleri Nelerdir?

Parmak Arası Mantarı (İntertriginöz)

Parmak ağı enfeksiyonu olarak da adlandırılan tipi ayak mantarının en yaygın türüdür. Genellikle en küçük ayak parmakların arasında oluşur. Bu tür ayak mantarı kaşınma, yanma, pullanma ve ayak tabanına yayılan enfeksiyona neden olabilir.

Makosen (Hiperkerotik)

Bu türü ise ayaklarda tahriş, kuruluk, kaşınma veya derinin pullanmasına neden olur. Mantar tedavi edilmediği takdirde deri kalınlaşır ve yarılır. Bu enfeksiyon ayak tabanının tümüne ve ayak kenarlarına yayılabilir.

Kabarcıklı (Vezikülobüllöz)

En az görülen ayak mantarı türüdür. Bu durum, genelde ayağın altında yer alan derinin su toplaması ve kabarcıkların aniden patlamasıyla oluşur. Tedavi edilmediği takdir ise ayak parmakları arasında, tabanında, ayağın alt veya üst kısmında da oluşabilirler.

Belirtiler

Ayak mantarı belirtileri, ayağın herhangi bir yerinde olabilir. Ancak en yaygın olarak ayak parmakları veya ayak parmakları arasında olabilir. Belirtileri ise;

• Kırmızı döküntü
• Ayakta kaşıntı 
• Yanma hissi
• Kırık, pullu cilt
• Hoş olmayan koku
• Ayak tabanlarında kepeklenme
• Ayakta içi su toplamış yaralar 

Erken tanı konulup tedavi edilmezse tırnaklara sıçrayabilir. Ayrıca deri bütünlüğü bozulduğu için dışarıdan giren bakteriler nedeniyle selülit (cilt enfeksiyonu) ve lenfanjit (lenf damarı enfeksiyonu) gibi daha şiddetli ikincil enfeksiyonlara yol açabilirler. Mantar enfeksiyonu çok kolay bulaşabileceği için, bu enfeksiyona sahip kişilerle aynı havlu veya terliklerin kullanılmaması gereklidir.  

Tedavi Yöntemleri

Mantar enfeksiyonunun tanısı fizik muayene ile konulur. Bazı durumlarda ise deri döküntüsünden kazıntı yapılarak mikroskop altında incelenir ve kesin tanı konulur.  Erken teşhis edilen mantar enfeksiyonunun tedavisi deri üstüne sürülen kremlerle yapılabilir. Mantar enfeksiyonu inatçı bir hastalık olduğu için tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir.

İleri dönem mantar enfeksiyonlarındaysa, krem tedavisinde kesin bir sonuç alınamayabilir. Bu vakalarda ağızdan alınan mantar ilaçları önerilebilir.  Tırnak tutulumu durumunda tedavi güçleşmekte ve en az 3 ay mantar öldürücü ilaç ve 1 yıl tırnak cilası kullanılması gerekmektedir.

Uzun süreli tedavilerde hastanın ilaçları düzenli olarak kullanması çok önemlidir. Eğer tedavi erken kesilirse tekrarlama ve mantarın direnci gelişebilmektedir. Geç tanı konulmuş kronik vakalarda ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmiş ise, kişi hastanede yatırılarak damar yolu ile antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Mantar enfeksiyonunu önlemek için yapılması gerekenler:

• Ayakların günlük olarak bakımının yapılması
• Spor merkezlerinde, evde ya da ortak kullanım alanlarında ıslak zeminlere çıplak ayak ile basılmaması  
• Ortak terlik ve havlu kullanılmaması 
• Duş aldıktan sonra ayakların çok iyi kurutulması 
• Özellikle yaz aylarında uzun süre boyunca sıkı ayakkabı giyilmemesi
• Sık örülü pamuklu ve ter çeken çoraplar giyilmesi
• Çorapların günlük değiştirilmesi
• Pedikür setinin kişiye özel olması,  
• Ayak ve ayakkabılara günlük mantar önleyici pudra spreyler sıkılması.